KESE info

Il-piż tat-tisħiħ tal-koeżjoni għad-depolarizzazzjoni tas-soċjetajiet jaqa’ fuq l-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili, li għandhom is-saħħa u l-motivazzjoni biex jipproteġu l-ispazji ċiviċi u demokratiċi. Dan kien il-messaġġ ewlieni mill-Ġimgħa tas-Soċjetà Ċivili, ospitata għat-tieni sena mill-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew (KESE) biex tiġi diskussa x-xejra allarmanti ta’ polarizzazzjoni mifruxa madwar is-soċjetajiet tal-UE.

Aktar minn 800 persuna, inklużi rappreżentanti minn organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili, NGOs u gruppi taż-żgħażagħ, kif ukoll partijiet ikkonċernati u ġurnalisti, inġabru fil-KESE mis-17 sal-20 ta’ Marzu f’ġieħ il-Ġimgħa tas-Soċjetà Ċivili biex jaqsmu l-fehmiet tagħhom u jiddiskutu kif jistgħu jissaħħu l-koeżjoni u l-parteċipazzjoni f’soċjetajiet polarizzati.

Il-ġimgħa tas-Soċjetà Ċivili ospitat 14-il sessjoni organizzati mill-membri tal-Grupp ta’ Kuntatt tal-KESE u l-imsieħba ta’ Jum l-Inizjattiva taċ-Ċittadini Ewropej (IĊE) , inkluża ċ-ċerimonja tal-għoti tal-Premju tal-KESE għas-Soċjetà Ċivili. Il-parteċipanti fasslu sett komprensiv ta’ passi azzjonabbli u talbiet ewlenin għal soċjetajiet aktar koeżivi, inkluż:

• it-tisħiħ tal-koeżjoni permezz tal-edukazzjoni u l-kultura;
• il-provvediment ta’ akkomodazzjoni affordabbli u sostenibbli;
• it-tisħiħ tal-parteċipazzjoni pubblika permezz tal-IĊE;
• l-iżgurar ta’ tranżizzjoni ġusta inklużiva u tkabbir ekoloġiku blu;
• il-bini ta’ strateġija Ewropea b’saħħitha għas-soċjetà ċivili;
• it-tisħiħ tal-appoġġ u l-finanzjament għall-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili;
• l-involviment taż-żgħażagħ fit-tiswir ta’ Ewropa aktar b’saħħitha u aktar reżiljenti;
• tingħata spinta lill-innovazzjoni u t-teknoloġija għall-ġid komuni.

Fis-sessjoni tal-għeluq, il-President tal-KESE Oliver Röpke qal: “Aħna u nikkonkludu din it-tieni edizzjoni tal-Ġimgħa tas-Soċjetà Ċivili, ninsab ispirat profondament mill-enerġija, ir-reżiljenza u l-impenn tal-atturi tas-soċjetà ċivili minn madwar l-Ewropa. Din il-ġimgħa wriet li meta tinġabar flimkien is-soċjetà ċivili, nistgħu nsawru soluzzjonijiet li jsaħħu d-demokrazija tagħna, irawmu l-koeżjoni soċjali u jibnu Ewropa li verament taħdem għan-nies tagħha.”

Mill-Kummissjoni Ewropea, Henna Virkkunen, Viċi President Eżekuttiv għas-Sovranità Teknoloġika, is-Sigurtà u d-Demokrazija, enfasizzat ir-rwol kruċjali li l-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili għandhom fin-navigazzjoni tas-soċjetajiet bl-użu tal-valuri Ewropej ewlenin.

Victor Negrescu, Viċi President tal-Parlament Ewropew, għamel sejħa qawwija għal azzjoni, u talab lill-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili juru s-saħħa tagħhom u jirreaġixxu għar-retorika aggressiva: “Neħtieġu soċjetà ċivili b’saħħitha u sħubija reali bejn is-soċjetà ċivili u dawk li jieħdu d-deċiżjonijiet sabiex nibnu b’mod konġunt fuq soċjetà konsistenti b’impatt reali fuq il-ħajja tan-nies.”

Rappreżentanti mill-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili enfasizzaw li s-soċjetajiet ċivili huma aktar minn fornituri ta’ servizzi; huma parti essenzjali mid-demokrazija u l-parteċipazzjoni. Nataša Vučković, Segretarju Ġenerali fil-Fondazzjoni taċ-Ċentru għad-Demokrazija tas-Serbja, esprimiet l-ottimiżmu tagħha li s-soċjetà ċivili jista’ jkollha rwol vitali fil-ġlieda kontra l-kawżi ewlenin u t-tixrid ta’ narrattivi antidemokratiċi u anti-Ewropej, kemm fl-UE kif ukoll fil-pajjiżi kandidati. Dan jista’ jsir billi l-Unjoni Ewropea tiġi dekodifikata u billi jiġi żgurat li l-benefiċċji tagħha jilħqu liċ-ċittadini kollha fil-ħajja tagħhom ta’ kuljum. (at)

Is-soċjetajiet tagħna qed jittieklu mill-marda inviżibbli tal-prekarjetà li tinħass kullimkien, fejn iċ-ċittadini jħossuhom imneżżgħa minn kull setgħa u jiddependu minn forzi li m’għandhomx kontroll fuqhom, qalet Albena Azmanova, professur universitarju u awtriċi rebbieħa ta’ diversi premjijiet, li matul il-Ġimgħa tas-Soċjetà Ċivili tal-KESE għamlet diskors inawgurali qawwi. F’din l-intervista għall-KESE Info, hija tispjega l-kawżi ewlenin ta’ din l-epidemija, inkluża t-tendenza li tingħata prijorità lill-ugwaljanza a skapitu tal-istabbiltà ekonomika.

Fid-diskors inawgurali tiegħek matul il-Ġimgħa tas-Soċjetà Ċivili, tkellimt dwar l-epidemija tal-prekarjetà, li kienet l-għerq tad-deterjorament tal-libertajiet politiċi. Inti ddeskrivejtha bħala marda inviżibbli li qed tnissel il-ġenn. Tista’ tgħidilna aktar dwar xi trid tfisser b’“epidemija tal-prekarjetà”? X’qed iwassal għal dan?

Iċ-ċittadini qed iħossuhom dejjem aktar eżasperati, u l-imwiet minħabba d-disprament – speċjalment is-suwiċidji fuq il-post tax-xogħol – qed jiżdiedu f’soċjetajiet għonja. Din hija biss il-quċċata, u għalhekk l-aktar parti viżibbli, ta’ ajsberg vast imma mistur ta’ prekarjetà, xprunat min-nuqqas ta’ sigurtà tal-għajxien tagħna. Mhuwiex biss il-fatt li n-nies huma rrabjati u l-fiduċja fl-istituzzjonijiet politiċi qed tonqos, anke jekk dan huwa dak li nisimgħu ta’ spiss. Li niddubitaw il-fiduċja jista’ jkun pożittiv: iwassalna biex nitolbu r-responabbiltà. Ir-rabja tista’ tkun produttiva: tista’ tqanqal il-ġlieda għall-ġustizzja u twassal għal bidliet sinifikanti.

Il-marda attwali tas-soċjetajiet tagħna – dik li f’xogħli nsejħilha “prekarjetà li tinħass kullimkien”, hija differenti. Dan huwa tip speċjali ta’ nuqqas ta’ sigurtà, dgħajfien tal-pożizzjoni akut għax iċ-ċittadini jħossu li huma dipendenti minn forzi li ma għandhomx kontroll fuqhom.

Bħala individwi, nesperjenzaw il-prekarjetà meta ma nlaħħqux mal-kompiti bażiċi ta’ ħajjitna. Is-sens li m’aħniex kapaċi nlaħħqu jnissel fina biża’ ta’ kollass, li nitilfu dak li għandna – xogħolna, dak li faddalna, il-kapaċità tagħna li naġixxu u niksbu riżultati, il-bilanċ psikofiżiku tagħna. Għalhekk l-inkwiet ma jirrigwardax sempliċement il-faqar jew l-inugwaljanza, iżda t-telf esperjenzat jew antiċipat, il-biża’ ta’ kollass. Dan huwa kif l-individwi jesperjenzaw il-prekarjetà.

Is-soċjetajiet jesperjenzaw il-prekarjetà bħala l-inkapaċità li jmexxu lilhom infushom u jimmaniġġjaw l-avversità. Ejja nieħdu l-COVID-19 bħala eżempju. Kif kien possibbli li s-soċjetajiet prosperi, distinti mill-eċċellenza xjentifika u avvanzati fil-livell istituzzjonali bħal tagħna, ippermettew li problema tas-saħħa pubblika, ikkawżata minn virus diġà magħruf u lanqas tant letali, tinbidel fi kriżi serja tas-saħħa segwita minn kriżi ekonomika u soċjali? It-tweġiba hija minħabba li l-gvernijiet tagħna kienu naqqsu l-investiment pubbliku, inkluż fil-kura tas-saħħa.

Hemm karatteristika oħra tal-prekarjetà. Din hija kkawżata minn politiki speċifiċi, mill-kombinazzjoni neoliberali ta’ swieq ħielsa u ekonomiji miftuħa fejn id-deċiżjonijiet huma bbażati fuq il-profittabbiltà. Sabiex tiġi żgurata l-kompetittività tal-istati individwali jew tal-UE fis-suq globali, bħala parti minn kompetizzjoni globali għall-profitt, l-eliti taċ-ċentru xellug u taċ-ċentru lemin ġrew biex inaqqsu kemm is-sigurtà tal-impjiegi (biex jippermettu lin-negozji jiksbu l-flessibbiltà li għamlithom kompetittivi) kif ukoll l-infiq fuq is-servizzi pubbliċi. Dan ifisser li kulħadd kellu aktar responsabbiltajiet iżda inqas riżorsi biex iwettaqhom. Qed nintalbu nagħmlu aktar, b’anqas.

Dan huwa eżempju wieħed: il-Kummissjoni Ewropea qed titlob lill-Istati biex jistinkaw aktar għall-ġustizzja soċjali, iżda qed titlobhom ukoll inaqqsu l-infiq. Dan l-ispariġġ bejn ir-responsabbiltajiet dejjem jikbru u r-riżorsi dejjem jonqsu joħloq sens ta’ inċertezza u jqajjem dubji dwar il-kapaċità tagħna li nlaħħqu. Mhijiex it-tip ta’ inċertezza pożittiva li tagħmilna ħerqana li nimirħu fid-dinja, nevalwaw l-għażliet li għandna quddiemna, li nieħdu r-riskji jew li nagħtu prova tagħna nfusna. Minflok, din hija biża’ tossika, il-biża’ li titlef l-għajxien tiegħek u l-antiċipazzjoni ta’ ġejjieni aktar mudlam.

Fil-fehma tiegħek, x’inhi l-kawża taż-żieda ta’ mexxejja awtoritarji u partiti tal-lemin? Kif tivvaluta l-libertajiet demokratiċi u r-rispett għall-valuri ewlenin tal-UE fl-Ewropa llum?

Iż-żieda fl-appoġġ għall-mexxejja u l-partiti awtoritarji tal-lemin hija dovuta għal prekarjetà ġġenerata politikament.  Iċ-ċittadini mhux iħossuhom sikuri, u għalhekk huma għatxana għas-sigurtà u l-istabbiltà; iħossuhom imneżżgħa minn kull setgħa, u għalhekk iduru lejn mexxejja b’saħħithom li jipprovdu stabbiltà immedjata b’ponn tal-ħadid. Pereżempju, dawn iżidu l-infiq militari u jagħtu spinta lis-setgħa tal-pulizija – l-istess kif se tagħmel l-UE dalwaqt.

Ir-raġunijiet għal dan kollu ġew stabbiliti aktar kmieni minn partiti ċentristi peress li għamlu s-soċjetajiet tagħna aktar prekarji għal raġunijiet neoliberali. Fil-fehma tiegħi, iċ-ċentru xellugi jġorr responsabbiltà partikolari għal din is-sitwazzjoni diżappuntanti. Waqt li s-sejħa awtoproklamata tad-demokrazija soċjali hija l-ġlieda għall-ġustizzja, dan iffoka fuq il-ġlieda kontra forma waħda ta’ inġustizzja: l-inugwaljanza. Sadanittant, dak li jixtiequ ċ-ċittadini huwa l-istabbiltà ekonomika: il-kapaċità li jimmaniġġjaw ħajjithom u jippjanaw il-ġejjieni tagħhom.

Aħseb ftit: jista’ jkollna soċjetajiet perfettament ugwali, iżda mifnija mill-prekarjaretà – dan huwa ’l bogħod minn dak li nsejjaħ soċjetà prospera u b’saħħitha. Barra minn hekk, in-nies mhumiex neċessarjament ħerqana li jeqirdu l-inugwaljanza jekk dan ifisser li jiġu ttrattati bħala telliefa li jiġu kkumpensati (u umiljati) b’sehem żgħir ta’ ridistribuzzjoni: l-ewwel u qabel kollox ma jridux ikunu telliefa.

F’diskorsok, tkellimt ukoll dwar “l-Olimpjadi fost il-vittmi”. Tista’ tispjega x’inhu dan il-kunċett u għaliex għandna nitbiegħdu minnu?

Matul dawn l-aħħar ħames deċennji, il-ġlieda kontra d-diskriminazzjoni ħadet is-sura ta’ politika tal-identità. Gruppi li storikament sofrew diskriminazzjoni ġew ittrattati bħala “minoranzi protetti”, u b’hekk ingħataw status ogħla permezz ta’ miżuri ta’ azzjoni affermattiva bħal promozzjonijiet immirati u sistemi ta’ kwoti. Meta dan iseħħ f’kuntest ta’ prekarjetà li tinħass kullimkien, fejn l-impjiegi ta’ kwalità tajba u riżorsi oħra huma skarsi, dawn il-gruppi protetti jibdew jikkompetu għal dawn ir-riżorsi limitati. Fi klima bħal din, li tkun il-vittma jsir karta li tilgħabha xħin jaqbillek: aktar ma tkun kbira l-perċezzjoni li tkun vittma, aktar tkun b’saħħitha t-talba għall-protezzjoni.

Minn naħa, dan joħloq animożità bejn il-gruppi kompetituri, u b’hekk idgħajjef is-solidarjetà. Min-naħa l-oħra, ħadd minnhom ma jirbaħ tabilħaqq, għaliex jibqgħu vittmi. Wara kollox, il-fatt li tiġi vittimizzat u diskriminat huwa preċiżament dak li jimmotiva t-talbiet ta’ dawn il-gruppi għall-protezzjoni. L-uniċi rebbieħa f’din il-kompetizzjoni diżgustanti għall-aċċess għar-riżorsi u l-protezzjoni speċjali huma l-eliti li jkomplu jistagħnew. Ir-riżultat aħħari huwa li gruppi li m’għandhomx is-setgħa jiġġieldu kontra xulxin bħala għedewwa, waqt li l-protetturi tagħhom, l-eliti politiċi, jiksbu saħansitra aktar setgħa minn dawn il-kunflitti. 

Fid-dawl ta’ dan kollu, għaliex is-soċjetà ċivili hija daqshekk importanti għall-preservazzjoni tad-demokrazija u l-libertajiet ċivili li ħafna minna jiħduhom bħala fatt? Għaliex is-soċjetà ċivili, u mhux l-elezzjonijiet demokratiċi, hija l-antidotu għall-abbużi tal-poter?

Meta nivvutaw, inkunu waħidna. Inħossu d-dgħajfien tal-pożizzjoni tagħna u l-frustrazzjonijiet tal-insigurtà b’mod akut, u nleħħnu din l-ansjetà bil-vot tagħna. Dan huwa l-oriġini taż-żieda ta’ partiti reazzjonarji f’elezzjonijiet ħielsa u ġusti. Is-soċjetà ċivili hija mmexxija minn loġika differenti u għandha sors speċjali ta’ poter: sens ta’ appartenenza għal komunità. Meta nkunu flimkien ma’ oħrajn, b’kawża komuni li tgħaqqadna lkoll, ma nkunux waħidna, inħossuna inqas prekarji, inqas dgħajfa, għax nistgħu nserrħu fuq l-appoġġ ta’ sħabna. Ladarba l-prekarjetà tonqos, il-biża’ tingħeleb u nkunu nistgħu naħsbu għall-ġejjieni, u b’aktar ambizzjoni.

Albena Azmanova hija Professur tax-Xjenza Politika u Soċjali f’City St George’ s, University of London u koeditur tal-ġurnal Emancipations. L-aħħar ktieb tagħha, Capitalism on Edge (2020) rebaħ ħafna premjijiet, inkluż il-Michael Harrington Book Prize, li l-American Political Science Association tagħti lil xogħol eċċellenti li juri kif borża ta’ studju tista’ tintuża fil-ġlieda għal dinja aħjar. 

“Aħna ngħallmu lill-istudenti li l-fatti jridu jiġu vverifikati, iżda l-opinjonijiet għandhom jiġu diskussi b’rispett. Il-ħsieb kritiku ta’ veru jirrispetta l-pluralità ta’ fehmiet ", jgħid Richard Vaško mill-Assoċjazzjoni Slovakka tad-Dibattiti (SDA), rebbieħ tal-Premju tal-KESE għas-Soċjetà Ċivili dwar il-ġlieda kontra l-polarizzazzjoni bl-inizjattiva “Critical Thinking Olympiad”. Richard, li l-proġett tiegħu rebaħ l-ewwel premju, tkellem magħna dwar l-Olympiad u għaliex it-tagħlim tal-ħsieb kritiku huwa kruċjali fid-dinja polarizzata u xprunata mid-diżinformazzjoni tal-lum.

Tista’ tiddeskrivi logħba waħda jew round wieħed tal-Critical Thinking Olympiad? Tista’ tagħti eżempju ta’ kompitu jew mistoqsija?

Fiċ-ċikli skolastiċi u reġjonali tal-Critical Thinking Olympiad, l-istudenti jieħdu sehem f’testijiet ta’ minn siegħa sa sagħtejn, b’aċċess sħiħ għall-internet u għodod online ta’ verifika tal-fatti, li fihom isolvu sensiela ta’ kompiti. L-isfidi jiffukaw fuq il-litteriżmu medjatiku, id-detezzjoni tal-manipulazzjoni u l-preġudizzju, l-interpretazzjoni tad-data u tal-istudji, l-identifikazzjoni ta’ fallaċji tal-loġika u l-formulazzjoni tal-argumenti tagħhom stess.

Pereżempju, f’ċiklu reċenti, l-istudenti ntalbu jiktbu argument dwar jekk “il-kameras tas-sigurtà għandhomx jiġu installati fl-iskejjel biex tiżdied is-sikurezza” – kwistjoni f’waqtha fid-diskors pubbliku Slovakk. Kompitu ieħor kien jobbligahom janalizzaw vidjo virali ta’ TikTok li jippromovi teorija ta’ komplott dwar Taylor Swift u jidentifikaw karatteristiċi tipiċi tal-ħsieb konspiratorju. Fit-tielet sfida, kellhom jiddeċiedu liema miż-żewġ filmati kien iġġenerat bl-IA u liema kien awtentiku.

It-testijiet preċedenti kollha huma disponibbli għall-pubbliku bis-Slovakk fuq www.okm.sk.

X’qed tipprovaw tiksbu b’din l-inizjattiva? X’ħeġġiġkom tibdew il-proġett?

L-għan tagħna huwa li ngħinu lill-istudenti fl-età meta jibdew jużaw il-media soċjali u jikkunsmaw kontenut diġitali biex jiżviluppaw il-ħiliet sabiex jinnavigaw dan l-ispazju b’mod kritiku, responsabbli u bi ħsieb. Permezz ta’ feedback regolari wara kull ċiklu u permezz ta’ korsijiet ta’ tagħlim elettroniku disponibbli għat-tħejjija, l-istudenti jiksbu drawwiet u għodod trasferibbli li jistgħu japplikaw fil-ħajja ta’ kuljum. Fl-aħħar mill-aħħar, għandna l-għan li nrawmu ġenerazzjoni ta’ żgħażagħ li huma infurmati, reżiljenti kontra d-diżinformazzjoni u kapaċi jmexxu djalogu kostruttiv u bbażat fuq il-fatti.

Nedejna dan il-proġett b’rispons għal lakuna kritika fis-sistema edukattiva tagħna: il-litteriżmu medjatiku u l-ħsieb kritiku għadhom ferm sottorappreżentati fil-kurrikuli formali. Aktar minn nofs l-istudenti Slovakki qatt ma jitgħallmu kif jevalwaw jekk l-informazzjoni hijiex affidabbli. 16 % biss taż-żgħażagħ Slovakki jivverifikaw regolarment l-informazzjoni mill-midja. B’riżultat ta’ dan, 56 % tal-popolazzjoni għandha t-tendenza li temmen teoriji ta’ komplott jew gideb dirett. Ridna nibdlu dan billi nintroduċu azzjoni skalabbli u li tħalli impatt lill-iskejjel madwar il-pajjiż.

Għaliex taħseb li l-iżvilupp tal-ħsieb kritiku huwa daqshekk importanti fil-kuntest attwali? Għandna ċans nirbħu l-gwerra kontra l-aħbarijiet foloz?

L-aħbarijiet foloz dejjem eżistew f’xi forma, iżda issa qed ngħixu f’era ta’ eċċess ta’ informazzjoni bla preċedent. Bil-midja soċjali bħala s-sors primarju ta’ informazzjoni għal ħafna żgħażagħ, kulħadd jista’ jxerred faċilment id-diżinformazzjoni, il-miżinformazzjoni jew id-diskors ta’ mibegħda. It-tagħlim dwar kif niffiltraw u nnavigaw dan ix-xenarju ta’ informazzjoni kaotika sar ħila kruċjali għall-ħajja.

Madankollu, qatt mhu se “nirbħu” bis-sħiħ il-gwerra kontra l-aħbarijiet foloz – din hija mira li tiċċaqlaq, kostantament tevolvi. Iżda dak li nistgħu nagħmlu huwa li ż-żgħażagħ jiġu mgħammra bl-għodod biex jorjentaw ruħhom aħjar f’dan l-ambjent, biex jistaqsu mistoqsijiet tajbin u biex jaħsbu qabel ma jixxerjaw informazzjoni.

Irċevejtu xi feedback dwar il-proġett tagħkom? Tista’ tagħti eżempju?

Aħna niġbru feedback dettaljat wara kull ċiklu, u t-tweġibiet huma fil-biċċa l-kbira pożittivi. Pereżempju, 93 % tal-għalliema li l-istudenti tagħhom ipparteċipaw fl-Olympiad qalu li dan jgħin biex tinbena r-reżiljenza tal-istudenti tagħhom kontra d-diżinformazzjoni u r-rapporti foloz. Barra minn hekk, il-Punteġġ tal-Promotur Nett tagħna – metrika ewlenija tas-sodisfazzjon tal-utenti – laħaq +76 fl-aħħar ċiklu, li huwa meqjus eċċellenti.

X’parir tagħtu lil organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili oħra dwar il-kisba ta’ riżultati minn attivitajiet jew programmi bħal dawn?

Kull pajjiż u kuntest huma differenti, u l-organizzazzjonijiet lokali jafu x'inhu li jaħdem l-aħjar għall-komunitajiet tagħhom. Iżda dawn li ġejjin huma ftit prinċipji li ħadmu tajjeb għalina:

L-ewwel u l-aktar importanti, ma nistgħux ngħidu liż-żgħażagħ x’għandhom jaħsbu. Il-ħsieb kritiku ta’ veru jirrispetta pluralità ta’ fehmiet. Jekk l-istudenti jħossu li l-opinjonijiet tagħhom qed jiġu miċħuda jew iddettati lilhom, huma jiddiżinvolvu ruħhom. Aħna ngħallmuhom li l-fatti jridu jiġu vverifikati, iżda li l-opinjonijiet għandhom jiġu diskussi b’rispett.

It-tieni, l-aċċessibbiltà u l-inklużività huma kruċjali. Sakemm ma “nifqgħux il-bużżieqa” u nilħqu lil hinn mill-iskejjel tal-ogħla livell, mhux se jkollna impatt reali. Il-programm tagħna huwa bla ħlas, kompletament online, b’ostakli baxxi u disponibbli wkoll bil-lingwa tal-akbar minoranza etnika tagħna. Din is-sena, 53 % tal-parteċipanti ġew minn skejjel sekondarji vokazzjonali.

It-tielet, li naħsbu dwar l-iskalabbiltà mill-bidu u li ningranaw teknoloġija ġdida biex din tinkiseb. Nużaw l-IA biex nagħtu marka lil tweġibijiet miftuħin, li tippermettilna nżommu esperjenza edukattiva ta’ kwalità għolja mingħajr ma nirrikorru għal ittestjar b’għażla multipla. Filwaqt li l-era diġitali ġabet magħha sfidi serji, tipprovdilna wkoll għodod b’saħħithom biex nindirizzawhom.

Richard Vaško ilu mal-Assoċjazzjoni Slovakka tad-Dibattiti (SDA) minn meta kellu-il 12 sena. Huwa rebaħ il-Lega Slovakka tad-Dibattiti Nazzjonali fl-iskola sekondarja u rrappreżenta lis-Slovakkja fil-Kampjonati tad-Dibattiti tal-Iskejjel Dinjija. Huwa ggradwa u ġie minn tal-ewwel mill-klassi tiegħu fil-Liġi, il-Politika u l-Filosofija fl-Università ta’ Warwick, ir-Renju Unit, u issa qed jistudja għal MPhil fl-Edukazzjoni (Għarfien, Poter, Politika) fl-Università ta’ Cambridge.

Richard ilu mill-2021 jaħdem fl-SDA, fejn waqqaf, u issa jikkoordina, il-Critical Thinking Olympiad. Huwa ħadem ukoll mat-tim tal-Komunikazzjoni Strateġika (StratCom) tal-Ministeru tal-Edukazzjoni Slovakk u kiteb, b’mod konġunt, manwali għat-taħriġ tal-għalliema dwar il-litteriżmu medjatiku għall-Istitut Nazzjonali tal-Edukazzjoni u ż-Żgħażagħ. Huwa jwettaq riċerka u jorganizza skola tas-sajf multietnika għat-tfal żvantaġġati mal-Istitut Mathias Bel, NGO ffukata fuq minoranzi etniċi u komunitajiet Rom emarġinati fis-Slovakkja.

Il-Premju ewlieni tal-KESE għas-Soċjetà Ċivili sal-lum ingħata 15-il darba. Il-Premju jingħata lil proġetti li jieħdu approċċ partikolarment kreattiv u innovattiv għal kwistjonijiet li huma rilevanti ħafna għall-UE.

L-applikazzjonijiet jistgħu jintbagħtu minn kwalunkwe organizzazzjoni tas-soċjetà ċivili rreġistrata uffiċjalment fl-Unjoni Ewropea u li taġixxi fil-livell lokali, reġjonali, nazzjonali jew Ewropew. Il-Premju huwa miftuħ ukoll għal individwi li jirrisjedu fl-UE, kif ukoll għal kumpaniji rreġistrati jew li joperaw fl-UE, dment li l-proġetti tagħhom ikunu strettament mingħajr skop ta’ qligħ.

L-inizjattivi u l-proġetti kollha eliġibbli jridu jitwettqu fl-UE. Dawn għandhom ikunu diġà ġew implimentati jew għadhom għaddejjin sad-data tal-għeluq tal-applikazzjonijiet.

L-għan tal-Premju huwa li jkun hemm sensibilizzazzjoni dwar il-kontribut eċċellenti tas-soċjetà ċivili għall-ħolqien ta’ identità u ċittadinanza Ewropej u għall-promozzjoni tal-valuri komuni li jsaħħu l-integrazzjoni Ewropea.

Kull sena jintgħażel suġġett differenti. Fl-2023, il-Premju ingħata lil proġetti li jiffukaw fuq is-saħħa mentali. Fl-2022, il-KESE b’mod eċċezzjonali ppremja żewġ temi: iż-żgħażagħ u l-Ukrajna Fl-2021, il-Premju onora proġetti klimatiċi li jippromovu tranżizzjoni ġusta. Fl-2020, il-KESE ssostitwixxa l-Premju tiegħu għas-Soċjetà Ċivili bi Premju ta’ darba għas-Solidarjetà Ċivili, iddedikat għall-ġlieda kontra l-COVID-19. Temi oħrajn fil-passat inkludew l-ugwaljanza bejn il-ġeneri u t-tisħiħ tal-pożizzjoni tan-nisa, l-identitajiet Ewropej u l-wirt kulturali, u l-migrazzjoni.

F’Ottubru 2024, il-KESE nieda l-15-il Premju tiegħu għas-Soċjetà Ċivili dwar il-ġlieda kontra l-polarizzazzjoni dannuża tas-soċjetà Ewropea.

It-tema tal-polarizzazzjoni hija aktar urġenti minn qatt qabel. Fost kriżijiet multipli li jikkoinċidu – fosthom il-pandemija tal-COVID-19, il-gwerra tar-Russja fl-Ukrajna u l-instabbiltà soċjali u ekonomika mifruxa – kibret in-nuqqas ta’ fiduċja fl-istituzzjonijiet u fl-awtoritajiet pubbliċi, u dan wassal għal polarizzazzjoni dannuża.

Is-soċjetà ċivili għandha rwol ewlieni fil-ġlieda kontra dan in-nuqqas ta’ fiduċja u fil-monitoraġġ tal-punti minn fejn tinbet il-polarizzazzjoni online u offline, għat-titjib tal-koeżjoni soċjali u għaż-żamma tal-ideali demokratiċi. Flimkien mal-awtoritajiet pubbliċi u s-soċjetà ċivili,hija tista’ tgħin biex tipproteġi d-demokrazija liberali minn xejriet awtoritarji.

Għal din ir-raġuni, il-KESE ddeċieda li jagħti l-15-il Premju tiegħu għas-Soċjetà Ċivili lil inizjattivi mingħajr skop ta’ qligħ li jintervjenu b’mod effettiv billi jimplimentaw miżuri preventivi, ta’ twissija bikrija u (fejn meħtieġ) ta’ tnaqqis ta’ tensjoni li jiżguraw li l-valuri demokratiċi jiġu rispettati, il-polarizzazzjoni ma ssirx ta’ ħsara u li narrattivi unilaterali ma jwasslux għal atti ta’ vjolenza.

Il-15-il Premju tal-KESE għas-Soċjetà Ċivili ingħata lil tliet rebbieħa li ġejjin mis-Slovakkja, minn Franza mill-Belġju, għall-ħidma ta’ ispirazzjoni tagħhom biex tiġi indirizzata l-polarizzazzjoni negattiva madwar l-Ewropa. Ir-rebbieħa ġew imħabbra fl-20 ta’ Marzu waqt ċerimonja tal-għoti tal-premjijiet matul il-Ġimgħa tas-Soċjetà Ċivili.  

Il-flus tal-premju tqassmu bejn it-tliet premjijiet, bl-ewwel premju jirċievi EUR 14 000. It-tieni premju ngħata lil żewġ assoċjazzjonijiet, li t-tnejn li huma rċevew EUR 9 000.

L-EWWEL PREMJU: Slovak Debate Association tas-Slovakkja għal The Critical Thinking Olympiad.

L-assoċjazzjoni Slovak Debate Association hija NGO fis-Slovakkja. Il-missjoni tagħha hija li tippromovi mentalità miftuħa u ħsieb kritiku, u li trawwem ċittadinanza attiva fost iż-żgħażagħ Slovakki. Permezz ta’ sensiela ta’ programmi, Slovak Debate Association tgħallem liż-żgħażagħ jivvalutaw il-fatti u l-opinjonijiet, jifformulaw l-argumenti tagħhom stess u jaħsbu b’mod kritiku dwar l-output tal-media biex isibu sorsi kredibbli ta’ informazzjoni. B’dan il-mod, l-organizzazzjoni tifforma spazju għal dibattitu pubbliku miftuħ dwar kwistjonijiet ewlenin li tiffaċċja s-soċjetà Slovakka.

Wieħed mill-aktar programmi ta’ suċċess, li tnieda fl-2021, huwa l-Critical Thinking Olympiad. Huwa ntlaqa’ tajjeb ħafna, bi kważi 9 000 student minn aktar minn 300 skola li ħadu sehem is-sena l-oħra. Dan il-proġett innovattiv huwa kompetizzjoni li tibni r-reżiljenza kontra l-miżinformazzjoni fost l-istudenti. Id-diżinformazzjoni hija mifruxa ħafna fis-Slovakkja: 61% tas-Slovakki ma jafdawx il-media u aktar minn nofs il-popolazzjoni temmen fi wħud mit-teoriji ta’ komplott. Il-Critical Thinking Olympiad jaħdem biex jikkonfronta direttament din l-isfida billi jibni litteriżmu medjatiku u jibdel id-drawwiet tal-konsum fost iż-żgħażagħ.

Il-kompetizzjoni hija mmirata lejn tliet gruppi ta’ età tal-istudenti (snin skolastiċi 8-13), li fihom il-parteċipanti jiffaċċjaw firxa ta’ sfidi tal-media fid-dinja reali fi tliet ċikli. Il-kompiti huma mfassla biex jirriflettu l-kontenut li l-istudenti jistgħu jkunu esposti għalih fil-ħajja tagħhom ta’ kuljum. Huma janalizzaw il-vidjos fuq TikTok, jivverifikaw il-fatti tal-kontenut maħluq mill-IA u jevalwaw il-posts ta’ Instagram, u jippruvaw jiddistingwu bejn ir-realtà u l-miżinformazzjoni. L-istudenti jieħdu sehem ukoll f’ċiklu ta’ taħdit pubbliku, fejn iridu jippreżentaw l-argumenti tagħhom lill-persuni tamparhom.

“Il-Critical Thinking Olympiad jgħin biex jiddepolarizza s-soċjetà billi jgħallem eluf ta’ studenti jinvolvu ruħhom ma’ persuni b’perspettivi differenti, jirrikonoxxu l-preġudizzji konjittivi u jartikolaw il-fehmiet tagħhom b’mod kostruttiv”, qal Richard Vaško, il-fundatur u l-koordinatur tal-programm. “Billi nsaħħu l-ħsieb kritiku u l-litteriżmu medjatiku permezz ta’ dan l-intervent ibbażat fuq il-ħiliet, qed nagħtu s-setgħa liż-żgħażagħ biex jirreżistu l-miżinformazzjoni u jinnavigaw l-isfumaturi tad-dibattiti soċjali”.

IT-TIENI POST: Reporters d'Espoirs ta’ Franza permezz tal-Prix Européen Jeunes Reporters d’Espoirs

Reporters d'Espoirs hija organizzazzjoni Franċiża mingħajr skop ta’ qligħ li ġiet iffurmata fl-2003. Hija tat bidu għall-approċċ ta’ ‘ġurnaliżmu tas-soluzzjonijiet’, li issa huwa forma ta’ ġurnaliżmu pprattikat b’mod wiesa’ li jfittex tweġibiet għall-isfidi li qed tiffaċċja s-soċjetà llum. L-organizzazzjoni tħeġġeġ lill-ġurnalisti jadottaw din il-mentalità pożittiva u tippremja l-aħjar innovazzjonijiet ta’ rapportar u editorjali tal-ġurnalisti u taż-żgħażagħ permezz ta’ sensiela ta’ premjijiet.

Il-Prix Européen Jeunes Reporters d’Espoirs hija inizjattiva kemm biex tippremja kif ukoll biex tħarreġ lill-ġurnalisti fil-ġurnaliżmu tas-soluzzjonijiet bil-lingwa Franċiża. Il-programm multidimensjonali joffri lill-kandidati l-opportunità li jitgħallmu l-ġurnaliżmu tas-soluzzjonijiet permezz ta’ kors online li jsir flimkien mal-Iskola tal-Ġurnaliżmu ta’ Aix-Marseille. Kull kandidat ikollu wkoll mentor biex jgħinu jtejjeb il-ħiliet tal-kitba u tad-diskors tiegħu u jitħarreġ fl-arti tal-pitching. Ir-rebbieħa huma mistiedna wkoll f’Pariġi għal vjaġġ ta’ tagħlim ta’ 48 siegħa li matulu jiltaqgħu ma’ ġurnalisti u esperti oħra tal-istess fehma minn madwar l-Ewropa. Sitt rebbieħa mbagħad jingħataw premjijiet li jammontaw għal EUR 10 000.

“Il-ġlieda kontra l-polarizzazzjoni hija inerenti fil-metodu tal-ġurnaliżmu tas-soluzzjonijiet: huwa juri l-kumplessità tad-dinja, id-diversità tal-atturi li jaġixxu fil-livelli kollha u fil-pajjiżi kollha, flimkien jew b’mod separat, u jiddeskrivi l-kapaċità li għandhom inizjattivi lokalizzati biex jinxterdu”, qal Gilles Vanderpooten, direttur ta’ Reporters d’Espoirs.

Matul l-ewwel tliet edizzjonijiet tiegħu, il-premju rċieva aktar minn 400 applikazzjoni minn 25 pajjiż. L-edizzjoni attwali, ir-raba’ waħda, tinsab viċin li taqbeż it-300 applikazzjoni. L-organizzazzjoni diġà appoġġjat aktar minn 75 kandidat biex jipperfezzjonaw il-Franċiż miktub u mitkellem tagħhom.

L-idea tista’ faċilment tiġi replikata, u t-tim diġà qed jiddiskuti ma’ ġurnalisti fi Spanja, l-Italja u l-Belġju biex jissieħeb magħhom u l-premju jkompli jikber.

“L-ambizzjoni tagħna hija li nespandu l-premju mid-dinja li titkellem bil-Franċiż għal lingwi oħra tal-Unjoni Ewropea”, qal is-Sur Vanderpooten. “Din hija ċ-ċavetta biex aktar u aktar żgħażagħ jinvolvu ruħhom fl-‘Ewropa tas-soluzzjonijiet’”.

IT-TIELET POST: FEC Diversité asbl tal-Belġju għall-proġett tagħhom ESCAPE GAME EXTREME DROITE pour se désintoxiquer

Fl-Ewropa u madwar id-dinja, l-ideoloġiji tal-lemin qed jissodaw. Il-partiti tal-lemin estrem qed jiżdiedu u l-populiżmu qed jiżdied. L-organizzazzjoni Belġjana mingħajr skop ta’ qligħ FEC Diversité fasslet mod kif tiġġieled dawn il-fehmiet indirizzat għall-għalliema, l-unions u ċ-ċittadini ordinarji.

ESCAPE GAME EXTREME DROITE pour se désintoxiquer hija logħba ta’ ħarba li permezz tagħha min ikun qed jilgħab “jiddekontamina” ruħu mill-ideat tal-lemin estrem b’mod divertenti u interessanti. Il-plejers jiġu infurmati li ġew infettati b’ideoloġiji tal-lemin estrem u jridu jiddekontaminaw lilhom infushom permezz ta’ sensiela ta’ kompiti. B’dan il-mod, huma jitgħallmu kif l-ideat tal-lemin estrem jinxterdu u jiġu amplifikati permezz tas-soċjetà.

Il-logħba hija magħmula minn erba’ distretti, kull distrett għandu testijiet speċifiċi li l-plejers iridu jgħaddu minnhom. Fid-distrett A, il-parteċipanti jinvolvu ruħhom f’diskussjonijiet dwar l-impatt tal-lemin estrem fuq il-post tax-xogħol, permezz ta’ interazzjonijiet ma’ 19-il oġġett. Fid-distrett B, il-plejers jaqraw testimonjanzi reali tal-migranti biex jifhmu l-vjaġġi tagħhom lejn l-Ewropa. Fid-distrett C, l-awdjo ta’ “diskors fuq il-lemin estrem” huwa akkumpanjat minn sensiela ta’ immaġnijiet. Fid-distrett D, il-plejers jinvolvu ruħhom f’rapport ma’ partit tal-lemin estrem, qabel ma jimlew tisliba.

Il-logħba immersiva tinkludi kowċis b’ilbies u maskri kontra l-gass, u b’vuċijiet mibdula. L-idea permezz tad-diversi sfidi hija li jiġu involuti l-ħames sensi kollha biex verament tinkiseb l-esperjenza u titqajjem kuxjenza dwar ir-riskji għad-demokrazija fl-Ewropa.

Mit-tnedija tagħha f’Ġunju 2023, kważi 1,000 pleyer ġew “detossikati”, u l-kelma nfirxet fost l-unions tal-ħaddiema, l-organizzazzjonijiet u l-iskejjel fil-Belġju u lil hinn. Parteċipanti minn Franza u l-Bulgarija ġew jilagħbu l-logħba bl-għan li joħolquha post ieħor.

“Aħna kburin li żviluppajna għodda edukattiva innovattiva li tindirizza l-kwistjoni tal-ideat tal-lemin estrem b’mod interessanti u interattiv,” qalet Malika Borbouse minn FEC Diversité. “Permezz tat-trawwim tad-djalogu u r-riflessjoni kollettiva, l-inizjattiva tagħna għenet biex jitnaqqsu t-tensjonijiet u tiġi promossa soċjetà aktar inklużiva”.

L-edizzjoni ta’ din is-sena tal-premju attira 58 applikazzjoni minn individwi, negozji privati u organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili f’ħafna Stati Membri Ewropej, li jirriflettu distribuzzjoni ġeografika wiesgħa.

L-applikazzjonijiet ikopru varjetà kbira ta’ suġġetti, li jvarjaw mill-involviment u l-awtonomizzazzjoni taż-żgħażagħ għall-koeżjoni u l-inklużjoni soċjali, mil-litteriżmu medjatiku u l-miżinformazzjoni għad-drittijiet tal-bniedem u l-ugwaljanza bejn il-ġeneri.

Ħafna inizjattivi jindirizzaw il-problema fl-għeruq tagħha u jikkontribwixxu biex jipprevjenu l-polarizzazzjoni.

Inizjattivi bħall-EUth Voices for Social Change, immexxija mill-organizzazzjoni mingħajr skop ta’ qligħ Youthmakers Hub fil-Greċja, għandhom l-għan li jagħtu jawtonomizzaw liż-żgħażagħ biex jikkultivaw bidla pożittiva fil-komunitajiet tagħhom. Dawn il-proġetti jindirizzaw il-polarizzazzjoni dannuża, jibnu kultura ta’ tolleranza billi jħeġġu lin-nies jinvolvu ruħhom fi djalogi kostruttivi u jirreżistu narrattivi diviżivi, pereżempju permezz ta’ taħriġ fil-litteriżmu diġitali u l-podcasting.

Proġetti oħra jiġġieldu n-narrattivi polarizzanti u r-radikalizzazzjoni. Dawn inaqqsu d-distakki kulturali, etniċi u ġenerazzjonali, jindirizzaw id-diviżjonijiet fis-soċjetà, irawmu l-fehim u l-kooperazzjoni reċiproċi, jipproteġu d-drittijiet fundamentali u jispiraw il-koeżjoni soċjali.

DEMDIS Digital Discussion, inizjattiva mnedija minn DEMDIS fis-Slovakkja, ħolqot pjattaforma ġdida ta’ software biex tiġi ospitata diskussjoni diġitali ġusta – anke dwar suġġetti kontroversjali. L-utenti jivvutaw dwar id-dikjarazzjonijiet u jitqiegħdu fi gruppi ta’ opinjoni separati. Billi jinstab qbil komuni, il-proġett jibni pontijiet bejn dawn il-kampijiet polarizzati.

Il-Gwida dwar id-Drittijiet tal-Bniedem tas-Soċjetà Baltika tad-Drittijiet tal-Bniedem hija eżempju wieħed tal-mod kif is-soċjetà ċivili tista’ taħdem biex tiddefendi d-drittijiet fundamentali. Il-Gwida taħdem bħala pjattaforma għall-edukazzjoni dwar id-drittijiet tal-bniedem, u toffri spjegazzjonijiet multilingwi dwar kif id-drittijiet tal-bniedem jistgħu u għandhom jaħdmu f’sitwazzjonijiet speċifiċi fil-ħajja ta’ kuljum.

L-applikazzjonijiet ta’ din is-sena kien fihom ukoll diversi approċċi kulturali u artistiċi biex tiġi indirizzata l-polarizzazzjoni, bħall-Atlas ġeopolitiku tal-kultura u tal-mezzi tax-xandir indipendenti fl-Ewropa ta’ Arty Farty. Din l-inizjattiva tenfasizza temi ta’ prijorità għal network ta’ organizzazzjonijiet tal-mezzi tax-xandir u kulturali indipendenti madwar l-Ewropa, bħall-inklużjoni, it-tnaqqis tad-distakki territorjali jew il-ħtieġa li tiġi miġġielda d-diżinformazzjoni. Dawn il-proġetti juru li l-kultura u l-mezzi tax-xandir jista’ jkollhom rwol trasformattiv fid-depolarizzazzjoni tas-soċjetà.

The European Citizens’ Initiative has proved to be an effective tool for increasing citizens’ participation in the political life of the EU. But it must be reinforced to counter the risk of the EU institutions becoming detached from ordinary Europeans.

The European Citizens’ Initiative (ECI) is an EU participatory mechanism designed to strengthen direct democracy by allowing at least one million EU citizens (with a specified minimum number of nationals from at least seven Member States) to ask the European Commission to propose an act in an area where Member States have transferred powers to the EU level.

Since 2012, when ECIs were launched, the European Commission has registered 119 initiatives, and their organisers have collected around 20 million signatures. So far, 11 initiatives have been validated as successful and 10 of them have already received a response from the Commission.

The ECI Day, held every year by the European Economic and Social Committee (EESC), is an important forum and platform where registered and future ECI organisers and stakeholders can exchange information and experiences and present their ECI and activities to the public.

This year, the ECI Day was held as part of Civil Society Week on 18 March.

‘The EU should take further steps towards participatory democracy to complement its representative form. The European Citizens’ Initiative (ECI) is the very first participatory democracy tool at transnational level,’ said Laurenţiu Plosceanu, EESC Vice-President for Communication.

According to the European Ombudsman, Teresa Anjinho, the ECI is a powerful tool, but it has not lived up to its potential. ‘We have to improve communication on its purposes and functions. Awareness-raising campaigns must be stepped up so that people are fully informed about what an ECI can and cannot do, and take action. To preserve the ECI as a meaningful tool requires transparency, honesty and communication. If we fail, we will also be failing to maintain trust in this tool as well as in the future of our Union,’ said Ms Anjinho.

During the ECI Day event, nine ECI initiatives were presented, including those concerning access to water, food security, abortion, LGBTQ+ rights, protecting existing buildings from demolition, videogame heritage protection, a new model to reduce emissions through Air-Quotas, and new health standards for the medical use of psychedelics.

Responding to calls to secure funding for ECI initiatives, Adriana Mungiu, head of the ECI team at the Commission’s Secretariat-General, urged activists not to wait for new and rather distant budgetary solutions dedicated only to ECIs. Instead, they should make greater use of the funds available in the current EU budget, including in the chapters on ‘Citizens’ Participation’. (at)

Minn Daniela Vancic

L-IĊE hija verament unika: ma teżisti l-ebda għodda oħra fid-dinja li tippermetti li ċ-ċittadini jkollhom impatt dirett fuq il-leġiżlazzjoni. Madankollu, għad trid tingħata r-rikonoxximent li ilu jistħoqqilha, tikteb Daniela Vancic, Mexxejja għall-Politika Ewropea u l-Promozzjoni fi ħdan Democracy International, hija u taqsam magħna tliet ideat biex l-IĊE jkollha impatt akbar.

L-Inizjattiva taċ-Ċittadini Ewropej (IĊE) hija waħda mill-aktar għodod demokratiċi b’saħħithom tal-UE, wara l-elezzjonijiet Ewropej. Fit-13-il sena li ilha teżisti, l-IĊE involviet aktar minn 20 miljun ċittadin u b’hekk uriet li hija pjattaforma essenzjali għall-parteċipazzjoni. Madankollu, minkejja l-potenzjal tagħha, l-IĊE rari tirċievi r-rikonoxximent li jistħoqqilha.

Se nispjega għaliex l-IĊE hija importanti u se naqsam magħkom tliet ideat biex ikollha impatt saħansitra akbar.

Ir-rwol tal-IĊE f’dinja polarizzata

X’jagħmel li l-IĊE hija għodda verament unika? M’hemm l-ebda għodda bħalha fid-dinja. L-IĊE tawtonomizza liċ-ċittadini biex jinfluwenzaw il-leġiżlazzjoni direttament billi jiġbru appoġġ f’mill-inqas seba’ Stati Membri tal-UE. Fi żmien meta l-polarizzazzjoni politika qed tiżdied, l-IĊE taġixxi bħala pont vitali bejn iċ-ċittadini u dawk li jfasslu l-politika, billi trawwem il-kollaborazzjoni, tibni konnessjonijiet u tixpruna bidla reali.

Fil-qalba tagħha, l-IĊE trid tispira lin-nies biex jinvolvu ruħhom fit-tfassil tal-politika. Tiġbor flimkien gruppi differenti, tqajjem dibattitu pubbliku u tamplifika l-ilħna fix-xena Ewropea. Pereżempju, l-inizjattiva Il-Vuċi Tiegħi, l-Għażla Tiegħi, li dan l-aħħar kisbet aktar minn miljun firma, immobilizzat network ta’ attivisti, organizzazzjonijiet u personalitajiet pubbliċi (inklużi personalitajiet internazzjonali bħal Barack Obama) u nediet dibattitu usa’ dwar il-valuri fundamentali. Dan it-tip ta’ mobilizzazzjoni joħloq valur dejjiemi għad-demokrazija nnifisha, kif ukoll għall-kawża inkwistjoni.

Azzjoni f’waqtha hija kruċjali

L-IĊE għandha potenzjal demokratiku enormi, iżda biex dan jiġi sfruttat bis-sħiħ, azzjoni f’waqtha mill-istituzzjonijiet tal-UE hija essenzjali. Għalkemm ċerti inizjattivi, bħall-kampanja End the Cage Age, wasslu għal bidliet pożittivi fil-politiki tal-UE, spiss ikun hemm dewmien sinifikanti bejn l-appoġġ tal-pubbliku għal IĊE u s-segwitu leġiżlattiv għaliha. Dan jista’ jkun frustranti kemm għaċ-ċittadini kif ukoll għas-soċjetà ċivili, b’riskju li dawn jitilfu l-fiduċja fil-proċess.

Biex iżżomm il-momentum għaddej, l-UE għandha tikkunsidra tħaffef dawk l-Inizjattivi taċ-Ċittadini Ewropej li jirċievu appoġġ pubbliku kbir ħafna. Huwa minnu li l-leġiżlazzjoni tal-UE tieħu ż-żmien, però meta IĊE jkollha appoġġ ċar u mifrux, għandha tirċievi attenzjoni speċjali. Iċ-ċittadini għandhom ikunu jistgħu jaraw l-ideat tagħhom jissarrfu f’azzjoni malajr, u b’hekk l-IĊE ssir mutur għal bidla f’waqtha kif ukoll għodda li tinfluwenza.

Ir-rwol tal-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili fl-ispinta għar-riforma Ewropea

L-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili minn dejjem kienu fil-qalba tal-IĊE, billi jimmobilizzaw liċ-ċittadini u jissensibilizzaw dwar il-potenzjal tal-għodda. Mill-bidu nett, l-organizzazzjonijiet bħal Democracy International kellhom rwol kruċjali fl-iżvilupp u l-appoġġ tal-IĊE. Iżda r-rwol tas-soċjetà ċivili ma jieqafx hemm.

Dawn l-organizzazzjonijiet għandhom ikomplu jippromovu riformi li jistgħu jsaħħu l-IĊE bħala strument demokratiku. Pereżempju, l-IĊE għandha tkun tista’ tipproponi bidliet fit-Trattati tal-UE – setgħa li għadha ma ntlaħqitx iżda li jista’ jkollha impatt profond fuq il-futur tal-Ewropa. Id-dibattiti dwar ir-riforma tat-Trattati qed jevolvu u qed jiġi aċċettat dejjem aktar li l-UE teħtieġ Trattat li jkun adattat biex jissodisfa l-isfidi u l-opportunitajiet ta’ żminijietna. Għalhekk huwa aktar importanti minn qatt qabel li nespandu l-IĊE biex iċ-ċittadini jingħataw siġġu madwar il-mejda.

L-IĊE għandha tkun sors ta’ ispirazzjoni għall-politiki

Ejjew inżidu l-livell ta’ ambizzjoni għall-IĊE. Waħda mill-ideat biex jiġi sfruttat il-potenzjal sħiħ tagħha hija li jitqiesu wkoll l-IĊE li ma jissodisfawx il-kriterji formali tal-Inizjattiva. Mhux kull idea kbira tista’ tikseb il-miljun firma, iżda dan ma jfissirx li mhux ta’ min jikkunsidraha. It-twettiq ta’ kampanja tal-IĊE mhuwiex faċli, speċjalment meta dan jinvolvi sforzi transnazzjonali, multilingwi u multinazzjonali. Madankollu, uħud mill-aħjar ideat jista’ ma jkollhomx ir-riżorsi biex jilħqu l-livell għoli stabbilit għas-suċċess tal-IĊE.

Pereżempju, l-IĊE dwar Single Communication Tariff Act (Att dwar Tariffa Unika għall-Komunikazzjoni) tal-2012 ma kinitx IĊE ta’ suċċess skont id-definizzjoni standard, iżda ispirat il-politika ta’ “roaming daqslikieku f’pajjiżek” li daħlet fis-seħħ ħames snin wara, u li kienet ta’ benefiċċju għal miljuni ta’ Ewropej mobbli li issa jistgħu jgawdu minn roaming tad-data bejn il-fruntieri, mingħajr tariffi. Dan juri li anke l-IĊE li ma jilħqux il-mira tal-ammont ta’ firem jistgħu jqanqlu bidla fil-politika. L-UE għandha tkun lesta li tikkunsidra l-ideat kollha mmexxija miċ-ċittadini, anke dawk li ma jiksbux il-miljun firma, u tużahom bħala sors ta’ ispirazzjoni għal-leġiżlazzjoni futura.

Punti ewlenin

L-IĊE hija għodda ta’ valur inkredibbli għat-tisħiħ tad-demokrazija fl-Ewropa, speċjalment fi żmien meta l-valuri demokratiċi fid-dinja huma mhedda. L-IĊE tawtonomizza liċ-ċittadini biex iressqu l-ideat tagħhom fix-xena tal-UE, u b’hekk timmobilizza l-appoġġ pubbliku u toħloq impatt sinifikanti. Hekk kif l-IĊE tidħol fl-adolexxenza tagħha, wasal iż-żmien li naħsbu dwar kif din l-għodda unika tista’ tiġi amplifikata u kif tista’ tinħoloq konnessjoni aktar b’saħħitha u aktar diretta bejn iċ-ċittadini u l-istituzzjonijiet.

Bl-appoġġ kontinwu tas-soċjetà ċivili, l-IĊE tista’ tgħin biex tinbena Unjoni Ewropea aktar parteċipattiva u reattiva, li ssaħħaħ postha bħala mexxejja globali fid-demokrazija.

Daniela Vancic hija l-Mexxejja għall-Politika Ewropea u l-Promozzjoni fi ħdan Democracy International, fejn ilha mill-2017 tippromovi d-demokrazija parteċipattiva u diretta. B’aktar minn għaxar snin ta’ esperjenza fil-proċessi ta’ parteċipazzjoni taċ-ċittadini, hija esperta rikonoxxuta fil-qasam tal-Inizjattiva taċ-Ċittadini Ewropej. Fl-2022, hija kienet il-koeditriċi tal-ktieb Complementary Democracy: The Art of Deliberative Listening.

L-Inizjattiva taċ-Ċittadini Ewropej My Voice, My Choice qed tippromovi aborti sikuri u aċċessibbli għan-nisa kollha fl-UE. Imnedija f’April 2024 u kkoordinata mill-Istitut Sloven 8 ta’ Marzu, irnexxielha tiġbor aktar minn miljun firma ferm qabel l-iskadenza tagħha. Il-KESE Info tkellem mal-organizzaturi dwar l-urġenza tal-kampanja tagħhom fil-klima politika attwali, fejn in-nisa qed jitilfu dejjem aktar il-kontroll fuq id-drittijiet riproduttivi tagħhom.

X’wassalkom biex tniedu l-Inizjattiva My Voice, My Choice, u x’inhu l-għan aħħari tagħkom?

Bdejna naħsbu dwar kampanja li tipproteġi d-dritt għall-abort fl-Ewropa kważi tliet snin ilu, meta fl-Istati Uniti ġiet invalidata s-sentenza Roe vs Wade. In-nisa mill-Istati tilfu d-dritt kostituzzjonali tagħhom mil-lum għall-għada, u mill-ewwel konna nafu li kellna bżonn nipproteġu l-abort fl-Ewropa wkoll. In-nisa fil-Polonja qed imutu fl-isptarijiet minħabba projbizzjoni kważi sħiħa fuq l-aborti. Dawn l-aħħar snin organizzaw l-akbar protesti għad-dritt għall-abort. In-nisa f’Malta għadhom jistgħu jintbagħtu l-ħabs jekk jagħmlu abort. Din is-sena Giorgia Meloni tat permess lill-gruppi kontra l-abort biex jipprotestaw fil-kliniċi tal-abort u jagħtu fastidju lin-nisa li qed jippruvaw jagħmlu abort. Aktar minn 20 miljun mara fl-Ewropa ma għandhomx aċċess għall-abort.

U għal din ir-raġuni nedejna l-kampanja My Voice, My Choice. Ħdimna fuq il-proposta tagħna ma’ tim ta’ avukati internazzjonali u ffurmajna network b’saħħtu ma’ organizzazzjonijiet minn madwar l-Ewropa.

L-għan tagħna huwa li nipproteġu d-drittijiet tal-abort fil-livell tal-UE u li ntejbu l-aċċess għall-abort għan-nisa li issa jridu jivvjaġġaw lejn pajjiżi oħra minħabba projbizzjonijiet fuq l-abort (bħan-nisa f’Malta u l-Polonja) jew minħabba rata għolja ta’ oġġezzjoni mill-kuxjenza (kif jidher fl-Italja u l-Kroazja), jew biss għal kull min bħalissa ma jistax jaffordja li jkollu abort (f’pajjiżi bħall-Ġermanja jew l-Awstrija).

Il-klima politika attwali hija eżattament ir-raġuni għaliex il-kampanja tagħna hija urġenti. Jeħtieġ li ningħaqdu u nuru li l-maġġoranza tan-nies huma favur id-dritt għall-abort u jopponu r-restrizzjonijiet fuq il-libertà riproduttiva. Il-maġġoranza tal-Ewropej jappoġġjaw id-dritt għall-abort, u rridu nibqgħu magħqudin biex nipproteġuhom.

X’passi konkreti qed titolbu li l-Kummissjoni Ewropea għandha tieħu? Kif jista’ jinkiseb dan, peress li s-saħħa hija kompetenza tal-Istati Membri?

Qed nipproponu li l-Kummissjoni Ewropea tistabbilixxi mekkaniżmu finanzjarju li jaħdem bħala mekkaniżmu ta’ inklużjoni fakultattiva għall-Istati Membri, li jkopri l-ispiża tal-proċeduri tal-abort. Dan jopera b’mod simili għall-programmi għall-prevenzjoni u t-trattament tal-kanċer.

L-idea hija li kull min ikollu jivvjaġġa lejn pajjiż ieħor għal abort – minħabba restrizzjonijiet kbar f’pajjiżu stess jew rata għolja ta’ oġġezzjoni mill-kuxjenza – mhux ser ikollha tħallas għall-proċedura minn butha. Bħalissa, eluf ta’ nisa qed jivvjaġġaw lejn pajjiżi oħra fejn xi drabi jħallsu eluf ta’ euro għall-proċedura. Mhux kulħadd jista’ jaffordja dan.

L-abort forsi ma jaqax taħt il-kompetenzi tal-Kummissjoni Ewropea, iżda l-programmi finanzjarji relatati mal-kura tas-saħħa iva, li huwa kif stajna nirreġistraw l-IĊE tagħna. 

Għaliex għażiltu li tipproċedu b’dan permezz ta’ IĊE? X’tama għandkom li l-Kummissjoni se twieġeb b’mod favorevoli?

L-organizzazzjoni Slovena tagħna, l-Istitut 8 ta’ Marzu, li qed tikkoordina l-kampanja My Voice, My Choice, għandha esperjenza estensiva b’inizjattivi ċivili nazzjonali, ġbir ta’ firem u referenda. Permezz tal-mekkaniżmu nazzjonali tal-inizjattiva ċivili diġà biddilna b’suċċess 15-il liġi fis-Slovenja u rbaħna żewġ referenda nazzjonali. Huwa għalhekk li xtaqna nsibu għodda simili ta’ demokrazija diretta fil-livell tal-UE. U dan wassalna biex insiru nafu dwar l-IĊE. Ridna niksbu bidla diretta li jkollha impatt dejjiemi fuq id-drittijiet riproduttivi għal kulħadd fl-Ewropa, u għal din ir-raġuni ddeċidejna li nibdew niġbru l-firem.

Matul il-kampanja kellna appoġġ politiku mill-gruppi politiċi ċentru-xellugin kollha fil-Parlament Ewropew, irċevejna appoġġ minn politiċi notevoli fil-livell nazzjonali f’ħafna Stati Membri tal-UE, u għandna konnessjonijiet tajbin u stabbilejna relazzjonijiet mal-Kummissjoni Ewropea. Nittamaw li se jagħtu widen lil aktar minn 1,2 miljun persuna li jappoġġjaw l-Inizjattiva tagħna. 

Kif irnexxielkom timmobilizzaw nies f’pajjiżi differenti tal-UE biex jappoġġjaw l-Inizjattiva tagħkom u jgħinu fil-ġbir tal-firem? X’mezzi qed tużaw biex ixxerdu l-kelma?

Matul il-kampanja bnejna network b’saħħtu ta’ aktar minn 300 organizzazzjoni u ħloqna komunità sabiħa ta’ aktar minn 2 000 voluntier u voluntiera mill-Ewropa kollha. Ridna nkunu preżenti fit-toroq tal-bliet, l-irħula u l-villaġġi Ewropej, bil-voluntiera tagħna lesti biex jiġbru l-firem. Irnexxielna noħolqu preżenza online b’saħħitha fuq l-Instagram tagħna, iżda nużaw ukoll mezzi differenti bħal Facebook, TikTok, YouTube, Bluesky, X u pjattaformi oħra tal-media soċjali.

Qbiżtu l-limitu ta’ miljun firma meħtieġa għal IĊE ta’ suċċess xahar qabel l-iskadenza biex jinġabru l-firem. X’tip ta’ feedback u appoġġ, inkluż dak finanzjarju, irċevejtu s’issa?

Irnexxielna niġbru miljun firma f’Diċembru, wara li konna ilna niġbruhom għal disa’ xhur, u għalaqna l-ġbir tal-firem b’1,2 miljun firma qabel l-iskadenza.

Irnexxielna niġbru l-firem bl-għajnuna tan-network u tal-komunità tagħna, iżda applikajna wkoll għal opportunitajiet ta’ finanzjament differenti matul il-kampanja tagħna sabiex insostnuha. My Voice, My Choice rebħet ukoll il-Premju Sloven tas-Soċjetà Soċjoloġika u hija magħżula għall-Premju SozialMarie. Ksibna wkoll l-appoġġ tal-gruppi politiċi kollha ċentru-xellugin fil-Parlament Ewropew, u l-appoġġ individwali minn diversi MEPs, il-Viċi President tal-Parlament Ewropew Nicolae Ștefănuță, is-Senatur Franċiż Melanie Vogel, il-President Sloven Nataša Pirc Musar, u l-Prim Ministru Robert Golob. Ħafna attivisti u individwi minn pajjiżi differenti tal-UE jappoġġjaw ukoll il-kampanja, bħal Luisa Neubauer mill-Ġermanja u Alice Coffin minn Franza.

My Voice, My Choice hija inizjattiva li qed tevolvi f’wieħed mill-akbar movimenti femministi tal-Ewropa. Din tinkludi aktar minn 300 organizzazzjoni, għadd kbir ta’ sostenituri u voluntiera ddedikati minn madwar l-UE li jaħdmu flimkien biex jiżguraw abort sikur u aċċessibbli fl-Unjoni Ewropea. 

Tatiana Povalyaeva rrappreżentat lill-Ukrajna fl-edizzjoni ta’ din is-sena L-Ewropa Tiegħek, Leħnek! flimkien mal-istudenti tagħha. Għalliema fi skola sekondarja f’Kharkiv, l-aħħar darba li kienet fil-klassi tagħha kien Frar 2022 u issa ilha tgħallem online minn dak iż-żmien ’l hawn. Hija tiddeskrivi l-isfidi li wieħed ikun edukatur f’belt 40 kilometru biss mill-fruntiera Russa, li ġarrbet attakki bla waqfien mill-bidu tal-gwerra.

Bħala edukatriċi, bħala għalliema, il-gwerra kif kellha impatt fuq il-kapaċità tiegħek li tgħallem u fuq is-sistema edukattiva b’mod ġenerali fl-Ukrajna?

Illum f’Kharkiv, kważi l-iskejjel kollha qegħdin jgħallmu online minħabba li m’għandniex biżżejjed xelters biex inżommu lill-istudenti tagħna sikuri meta jkunu fil-klassi. Ilna nagħmlu dan tliet snin issa u l-aħħar darba li rajt lill-istudenti tiegħi fil-klassi kien fit-23 ta’ Frar 2022.  Ħafna studenti telqu mill-pajjiż – ma kellhomx għażla oħra. Issa qed jgħixu f’ħafna pajjiżi Ewropej u bħala għalliema, għandi dieqa kbira. Nimmissja l-istudenti tiegħi u naf li jridu jgħelbu ħafna diffikultajiet. Xi drabi jkollhom jistudjaw kemm fl-iskejjel Ewropej kif ukoll f’dawk Ukreni. Dan huwa piż kbir għalihom. Sadanittant, aħna li għadna fl-Ukrajna ngħixu f’periklu kostanti. Ħadd ma jistħoqqlu jesperjenza dan.

It-tagħlim u l-appoġġ lill-istudenti fi żmien il-gwerra hija xi ħaġa li qatt ma ffaċċjajna qabel. Waħda mill-akbar sfidi għalija hija li nħossni li ma nista’ nagħmel xejn biex ngħin lil xi studenti. M’għandix biżżejjed għarfien u esperjenza biex xi drabi nittratta l-problemi tas-saħħa tagħhom ikkawżati mill-istress u l-effetti tiegħu. Rajt bidliet serji fil-personalitajiet tal-istudenti minħabba disturbi minn stress postrawmatiku, fejn l-għajnuna minn tabib hija aktar urġenti minn dik minn għalliema. Iebsa tinduna li ma tistax tipproteġi lill-istudenti tiegħek minn dawn is-sofferenzi. Madankollu, aħna nibqgħu qrib l-istudenti tagħna, u lesti ngħinuhom, nappoġġjawhom u nieħdu ħsiebhom.

Diffikultà oħra hija li nibqa’ reżiljenti jien stess u nkun riżorsa tajba għall-istudenti tiegħi, mhux biss għas-suġġetti li ngħallem iżda wkoll f’aspetti oħra tal-ħajja. Għalliem b’saħħitha u reżiljenti tista’ toffri aktar lill-istudenti, iżda l-mistoqsija hija: kif inżommu dik is-saħħa? L-għalliema li jgħixu u jaħdmu waqt gwerra jeħtieġu appoġġ bħal kulħadd, minħabba li qed ngħinu lit-tfal li huma l-futur tagħna. Aktar ma l-għalliema tħossha pożittiva, aktar ma jirċievu appoġġ u kura l-istudenti.

Għaliex taħseb li huwa importanti li tħeġġeġ lill-istudenti tiegħek ikunu interessati fil-politika jew fil-ħajja ċivika jew jipparteċipaw f’avvenimenti internazzjonali bħal dan?

Wieħed mill-kompiti essenzjali tal-għalliema huwa li jħeġġu l-istudenti tagħhom jaqdu rwol attiv. U huwa saħansitra aktar importanti li jispirawhom jibqgħu involuti fil-ħajja politika, peress li l-politika għandha impatt sinifikanti fuq il-ħajja tan-nies. Din toffri opportunità siewja biex noħorġu b’ideat u soluzzjonijiet għal ħafna mill-problemi li qed niffaċċjaw illum.

Meta jattendu avvenimenti internazzjonali bħal L-Ewropa Tiegħek, Leħnek!, l-istudenti jistgħu jsibu ħbieb u sostenituri ma’ min jaqsmu l-ideat tagħhom, jaħdmu flimkien lejn l-aħjar soluzzjonijiet, u jiskambjaw esperjenzi siewja. Mingħajr dubju, meta jiltaqgħu ma’ oħrajn bħalhom, dan jippermetti lill-istudenti jirriflettu dwar kemm huma progressivi, liema pjani, għanijiet u perspettivi għandhom, u x’tip ta’ tkabbir personali għad għandhom bżonn.

Kieku tista’ tgħid xi ħaġa lil għalliema oħra jew lil skejjel oħra, liema messaġġi tgħaddilhom bħala għalliema fl-Ukrajna bħalissa?

Għandi biss tliet punti li nixtieq naqsam mal-kollegi tiegħi u mal-istudenti tagħhom. L-ewwel nett, jekk verament tixtiequ tkunu taf il-verità dwar il-gwerra, staqsu lil dawk li qed jgħixuha.

It-tieni, kunu afu kemm huwa importanti li tkunu magħqudin biex tgħinu lill-oħrajn u tkunu lesti li tipprevjenu avvenimenti katastrofiċi. Barra minn hekk, ifhmu kemm huwa sinifikanti li tkun parti minn komunità b’saħħitha b’valuri morali, interessi u prospetti kondiviżi għall-futur.

It-tielet, u naħseb li l-aktar wieħed importanti, huwa li aħna ħajjin. Ngħixu ħajjitna, nitħabtu u niksbu r-riżultati. Intejbu ħajjitna; nittamaw għall-aħjar u nistinkaw ħafna biex nuru li anke fl-aktar żminijiet diffiċli, hemm tama u għatx għall-ħajja. Nirrispettaw lil dawk li jissagrifikaw ħajjithom għall-futur indipendenti tagħna, u ngħinuhom kemm nistgħu. Ninsabu grati lejn kull min jgħin.

L-istudenti tal-Ukrajna jieħdu sehem f’ħafna avvenimenti domestiċi u internazzjonali, kompetizzjonijiet, u l-Olimpijadi, fejn jiksbu riżultati eċċellenti u rikonoxximent dinji. Fl-istess ħin, qed nitgħallmu nissopravvivu fiżikament, intellettwalment u emozzjonalment fl-aktar kundizzjonijiet tal-għajxien diffiċli, u dan se jkun parti mill-esperjenzi li ngħixu fihom f’nofs l-Ewropa.

Tatiana Povalyaeva ilha tgħallem l-Ingliż fil-Liċeo 99 ta’ Kharkiv fl-Ukrajna għal kważi 26 sena. Hija ħadet sehem fl-edizzjoni ta’ din is-sena ta’ L-Ewropa Tiegħek, Leħnek!, fejn akkumpanjat lill-istudenti tagħha.